Q10 Hoe kan de doeltreffendheid van het beleid verhoogd worden? (ex post, meervoudig)

Wat kan je met deze verklarende evaluatievraag? Welk antwoord krijg je met deze vraag?

Bij een ex-post evaluatie van meerdere beleidsinstrumenten vertaalt deze vraag zich tot: hoe kan de doeltreffendheid van de beleidsinstrumenten verhoogd kunnen worden?

Met het antwoord op deze vraag kunnen aanpassingen in het beleid en of de uitvoering worden gedaan om de doeltreffendheid te verhogen. Het is daarmee in feite geen verklarende vraag maar een veranderingsvraagstuk. Belangrijke input voor Q10 kan echter wel voortkomen uit Q9 (Wat verklaart de mate van doeltreffendheid van het beleid?).Het antwoord op deze vraag is in wezen geen verklarende vraag maar een veranderingsvraagstuk. Niet alle gevonden verklaringen zullen mogelijk aanknopingspunten bieden om iets in het beleid of de uitvoering aan te passen om de doeltreffendheid te verhogen.  

De afbeelding hieronder visualiseert deze vraag.

Meervoudigheid

Bij deze vraag gaat het om meerdere, samenhangende beleidsinstrumenten. Bij het verhogen van de doeltreffendheid moet expliciet aandacht zijn voor de wijze waarop en de mate waarin de individuele instrumenten met elkaar interacteren. Maatregelen kunnen wanneer zij goed op elkaar ingesteld zijn de doeltreffendheid vergroten: denk aan een voorlichtingscampagne in combinatie met een subsidieregeling of handhaving. Maar het kan ook zo zijn dat ze dermate negatief op elkaar inwerken dat er afbreuk wordt gedaan aan de doeltreffendheid. Er moet dus niet alleen gekeken worden of de opties voor het vergroten van de doeltreffendheid effect hebben op individuele beleidsinstrumenten. Het is juist interessant om te vanuit een integraal perspectief deze analyse uit te voeren. Onderaan deze pagina kan je lezen hoe je dit kan uitvoeren.

Hoe verhoudt dit zich tot andere vragen?

Voor deze vraag kan gebruik gemaakt worden van de antwoorden die gegeven zijn op Q9 (Wat verklaart de mate van doeltreffendheid van het beleid?), maar kan ook geput worden uit de volgende vragen:

Hoe kan je deze vraag beantwoorden?

Voor deze vraag kan gebruik gemaakt worden van een methode als Lerend Evalueren (O14). Ook kan een publieke waarde scan (PWS) of interdepartementaal beleidsonderzoek (IBO) worden ingezet.

Daarnaast kan gebruik gemaakt worden van de methodes die op zoek gaan naar verklaringen, zoals regressieanalyse (O13), case studies (O4), Succes Case Method (O8), Qualitative Comparative Analysis (O9), Contribution analysis & Process tracing (O14) en gedragsinzichten (O15). Niet alle gevonden verklaringen zullen mogelijk aanknopingspunten bieden om iets in het beleid of de uitvoering aan te passen om de doeltreffendheid te verhogen. Ten eerste kunnen er verklaringen zijn die buiten de invloedssfeer van de beleidsmaker vallen. Denk bijvoorbeeld aan de economische conjunctuur, de bevolkingssamenstelling of de bestuurlijke constellatie in Nederland. Dan zouden aanpassingen zich hooguit kunnen richten op het vergroten van de match van de maatregelen met de omgeving. Ten tweede kunnen aanpassingen andere of extra middelen vergen. Ook dat is geen gegeven (en afhankelijk van politieke besluitvorming). Los daarvan kan het antwoord op deze vraag tot een lijst van opties leiden om de doeltreffendheid te vergroten. Van deze opties zal een beoordeling moeten plaatsvinden welke kunnen leiden tot een vergroting van de doeltreffendheid, bijv. op basis van uitvoerbaarheid.

Keuzehulp opnieuw starten